Arda
New member
Tarafından Yerine Ne Kullanılır?
Türkçede “tarafından” kelimesi, bir fiilin öznesini tanımlamak veya bir işi yapan kişiyi belirtmek amacıyla sıkça kullanılır. Ancak dilin doğasında, farklı kelimelerle aynı anlamı ifade edebilmek mümkündür. Bu yazıda, “tarafından” yerine kullanılabilecek alternatif ifadeleri, bu ifadelerin kullanım yerlerini ve doğru biçimde nasıl kullanılacaklarını inceleyeceğiz.
“Tarafından” Kelimesinin Anlamı
“Tarafından” kelimesi, genellikle bir eylemi gerçekleştiren kişi ya da kurumu ifade etmek için kullanılır. Bu kullanımıyla, eylemi kimin yaptığına dair bilgi verir. Örneğin, “Bu makale Ahmet tarafından yazıldı” cümlesinde, yazma eyleminin Ahmet tarafından gerçekleştirildiği belirtilmektedir.
Bununla birlikte, “tarafından” kelimesi, farklı anlamlarla da kullanılabilir. Özellikle pasif cümlelerde, yükleme “tarafından” eklenmesi, cümlenin anlamını güçlendirir ve eylemi kim ya da kimlerin gerçekleştirdiğine dair netlik sağlar.
“Tarafından” Yerine Kullanılabilecek Alternatifler
1. **“İle”**
“Tarafından” yerine kullanılabilecek ilk alternatif, “ile” bağlacı olacaktır. “İle” kelimesi, bir kişinin veya nesnenin, başka bir kişi ya da nesneyle birlikte bir eylemi gerçekleştirdiğini belirtir. “Tarafından” kelimesinin yerini alabilir, ancak cümledeki anlamı bazen değişebilir.
Örnek:
- “Bu proje Ahmet tarafından tamamlandı.” → “Bu proje Ahmet ile tamamlandı.”
Burada “tarafından” yerine “ile” kullanılmıştır, ancak bu kullanımda cümlenin anlamı, projeyi Ahmet’in tamamladığı anlamını taşır.
2. **“Tarafından yapılan”**
Pasif cümlelerde “tarafından” yerine, “tarafından yapılan” yapısı da kullanılabilir. Bu yapı, aynı anlamı taşıyan bir alternatif sunar ve genellikle daha formal yazılarda tercih edilebilir.
Örnek:
- “Eser, Ahmet tarafından yazıldı.” → “Eser, Ahmet tarafından yapılan bir çalışma olarak kayda geçmiştir.”
3. **“Eylemi gerçekleştiren”**
Bazı durumlarda “tarafından” kelimesi, eylemi gerçekleştiren kişi ya da kurum yerine başka ifadelerle de açıklanabilir. Örneğin, daha açıklayıcı ve detaylı bir dil kullanmak istendiğinde bu tür alternatifler uygun olabilir.
Örnek:
- “Çalışma Ahmet tarafından yapıldı.” → “Çalışma, eylemi gerçekleştiren kişi olan Ahmet tarafından tamamlandı.”
4. **“Yapan kişi” veya “yapan kurum”**
“Tarafından” ifadesi, genellikle eylemi gerçekleştiren kişiyi belirtir. “Yapan kişi” ya da “yapan kurum” gibi ifadeler, bir şeyin kim tarafından yapıldığını açıkça belirtir ve “tarafından” kelimesinin yerini alabilir.
Örnek:
- “Bu iş Ahmet tarafından yapıldı.” → “Bu iş yapan kişi Ahmet’tir.”
5. **“Gerçekleştirilen”**
“Tarafından” kelimesinin yerine, özellikle daha resmi ve teknik dil gerektiren yerlerde “gerçekleştirilen” kelimesi kullanılabilir. Bu kelime, genellikle pasif yapıların kullanıldığı cümlelerde eylemin kimin tarafından yapıldığını anlatmak için uygundur.
Örnek:
- “Bu proje Ahmet tarafından gerçekleştirildi.” → “Bu proje gerçekleştirilen bir iş olarak tanımlanabilir.”
“Tarafından” ile “Tarafından Yapılan” Arasındaki Farklar
Birçok kişi, “tarafından” ile “tarafından yapılan” arasındaki farkları karıştırabilir. Ancak bu iki yapı arasında önemli bir dil bilgisi farkı vardır. “Tarafından” kelimesi, eylemi gerçekleştiren kişiyi belirtirken, “tarafından yapılan” daha çok bir eylemin sonucunu ya da sonucunda meydana gelen bir durumu tanımlar.
Örneğin, "Bu eser Ahmet tarafından yazıldı" cümlesi ile "Bu eser, Ahmet tarafından yazılan bir eserdir" cümlesi arasındaki fark, ilk cümlenin eylemi doğrudan tanımlarken, ikinci cümlenin o eylemin sonucunu ifade etmesidir.
“Tarafından” Kullanımına Dair Dilbilgisel Kurallar
Türkçede, “tarafından” kelimesinin kullanımı bazı dilbilgisel kurallara tabidir. Bu kuralları bilmek, dilin doğru kullanılmasını sağlar. “Tarafından” kelimesinin doğru bir şekilde kullanılabilmesi için aşağıdaki kurallara dikkat edilmesi gereklidir:
1. **Pasif Cümle Yapısı**
“Tarafından” genellikle pasif cümlelerde kullanılır. Pasif yapılar, öznenin eyleme katılmadığı, eylemi başka bir kişinin gerçekleştirdiği durumları tanımlar.
Örnek:
- “Eser Ahmet tarafından yazılmıştır.”
2. **Fiil ve Bağlaç Uyumu**
Bazı fiillerle “tarafından” bağlacının kullanımı doğal olmayabilir. Her fiille bu yapı kullanılmaz; sadece eylemi bir kişi ya da kurumun gerçekleştirdiği durumlarda “tarafından” eklenebilir.
Örnek:
- “Eser tarafından yazılmak” yerine “Eser tarafından oluşturulmak” daha yaygın bir kullanımdır.
Alternatifler ile Anlamın Değişmesi
“Tarafından” kelimesinin yerine kullanılacak alternatif ifadeler, cümlenin anlamını değiştirebilir. Bu nedenle, metin yazarken anlam kaybı yaşamamak adına hangi bağlamda hangi ifadenin kullanılacağına dikkat edilmesi gereklidir. Eğer bir yazıda kişinin veya kurumun eylemi vurgulanmak isteniyorsa, “tarafından” daha uygun bir tercih olabilir. Ancak daha nesnel bir anlatım isteniyorsa, “yapan kişi”, “gerçekleştirilen” gibi alternatifler kullanılabilir.
Sonuç
“Tarafından” kelimesi, Türkçede yaygın olarak kullanılan bir ifadedir ve genellikle pasif cümlelerde eylemi yapan kişiyi veya kurumu belirtmek amacıyla kullanılır. Bununla birlikte, “tarafından” yerine kullanılabilecek çeşitli alternatifler de mevcuttur. “İle”, “yapan kişi”, “gerçekleştirilen” gibi ifadeler, dilin zenginliğini ve çeşitliliğini gösterir. Her alternatif, kullanıldığı cümlenin anlamını etkileyeceği için doğru tercih yapılmalıdır.
Türkçede “tarafından” kelimesi, bir fiilin öznesini tanımlamak veya bir işi yapan kişiyi belirtmek amacıyla sıkça kullanılır. Ancak dilin doğasında, farklı kelimelerle aynı anlamı ifade edebilmek mümkündür. Bu yazıda, “tarafından” yerine kullanılabilecek alternatif ifadeleri, bu ifadelerin kullanım yerlerini ve doğru biçimde nasıl kullanılacaklarını inceleyeceğiz.
“Tarafından” Kelimesinin Anlamı
“Tarafından” kelimesi, genellikle bir eylemi gerçekleştiren kişi ya da kurumu ifade etmek için kullanılır. Bu kullanımıyla, eylemi kimin yaptığına dair bilgi verir. Örneğin, “Bu makale Ahmet tarafından yazıldı” cümlesinde, yazma eyleminin Ahmet tarafından gerçekleştirildiği belirtilmektedir.
Bununla birlikte, “tarafından” kelimesi, farklı anlamlarla da kullanılabilir. Özellikle pasif cümlelerde, yükleme “tarafından” eklenmesi, cümlenin anlamını güçlendirir ve eylemi kim ya da kimlerin gerçekleştirdiğine dair netlik sağlar.
“Tarafından” Yerine Kullanılabilecek Alternatifler
1. **“İle”**
“Tarafından” yerine kullanılabilecek ilk alternatif, “ile” bağlacı olacaktır. “İle” kelimesi, bir kişinin veya nesnenin, başka bir kişi ya da nesneyle birlikte bir eylemi gerçekleştirdiğini belirtir. “Tarafından” kelimesinin yerini alabilir, ancak cümledeki anlamı bazen değişebilir.
Örnek:
- “Bu proje Ahmet tarafından tamamlandı.” → “Bu proje Ahmet ile tamamlandı.”
Burada “tarafından” yerine “ile” kullanılmıştır, ancak bu kullanımda cümlenin anlamı, projeyi Ahmet’in tamamladığı anlamını taşır.
2. **“Tarafından yapılan”**
Pasif cümlelerde “tarafından” yerine, “tarafından yapılan” yapısı da kullanılabilir. Bu yapı, aynı anlamı taşıyan bir alternatif sunar ve genellikle daha formal yazılarda tercih edilebilir.
Örnek:
- “Eser, Ahmet tarafından yazıldı.” → “Eser, Ahmet tarafından yapılan bir çalışma olarak kayda geçmiştir.”
3. **“Eylemi gerçekleştiren”**
Bazı durumlarda “tarafından” kelimesi, eylemi gerçekleştiren kişi ya da kurum yerine başka ifadelerle de açıklanabilir. Örneğin, daha açıklayıcı ve detaylı bir dil kullanmak istendiğinde bu tür alternatifler uygun olabilir.
Örnek:
- “Çalışma Ahmet tarafından yapıldı.” → “Çalışma, eylemi gerçekleştiren kişi olan Ahmet tarafından tamamlandı.”
4. **“Yapan kişi” veya “yapan kurum”**
“Tarafından” ifadesi, genellikle eylemi gerçekleştiren kişiyi belirtir. “Yapan kişi” ya da “yapan kurum” gibi ifadeler, bir şeyin kim tarafından yapıldığını açıkça belirtir ve “tarafından” kelimesinin yerini alabilir.
Örnek:
- “Bu iş Ahmet tarafından yapıldı.” → “Bu iş yapan kişi Ahmet’tir.”
5. **“Gerçekleştirilen”**
“Tarafından” kelimesinin yerine, özellikle daha resmi ve teknik dil gerektiren yerlerde “gerçekleştirilen” kelimesi kullanılabilir. Bu kelime, genellikle pasif yapıların kullanıldığı cümlelerde eylemin kimin tarafından yapıldığını anlatmak için uygundur.
Örnek:
- “Bu proje Ahmet tarafından gerçekleştirildi.” → “Bu proje gerçekleştirilen bir iş olarak tanımlanabilir.”
“Tarafından” ile “Tarafından Yapılan” Arasındaki Farklar
Birçok kişi, “tarafından” ile “tarafından yapılan” arasındaki farkları karıştırabilir. Ancak bu iki yapı arasında önemli bir dil bilgisi farkı vardır. “Tarafından” kelimesi, eylemi gerçekleştiren kişiyi belirtirken, “tarafından yapılan” daha çok bir eylemin sonucunu ya da sonucunda meydana gelen bir durumu tanımlar.
Örneğin, "Bu eser Ahmet tarafından yazıldı" cümlesi ile "Bu eser, Ahmet tarafından yazılan bir eserdir" cümlesi arasındaki fark, ilk cümlenin eylemi doğrudan tanımlarken, ikinci cümlenin o eylemin sonucunu ifade etmesidir.
“Tarafından” Kullanımına Dair Dilbilgisel Kurallar
Türkçede, “tarafından” kelimesinin kullanımı bazı dilbilgisel kurallara tabidir. Bu kuralları bilmek, dilin doğru kullanılmasını sağlar. “Tarafından” kelimesinin doğru bir şekilde kullanılabilmesi için aşağıdaki kurallara dikkat edilmesi gereklidir:
1. **Pasif Cümle Yapısı**
“Tarafından” genellikle pasif cümlelerde kullanılır. Pasif yapılar, öznenin eyleme katılmadığı, eylemi başka bir kişinin gerçekleştirdiği durumları tanımlar.
Örnek:
- “Eser Ahmet tarafından yazılmıştır.”
2. **Fiil ve Bağlaç Uyumu**
Bazı fiillerle “tarafından” bağlacının kullanımı doğal olmayabilir. Her fiille bu yapı kullanılmaz; sadece eylemi bir kişi ya da kurumun gerçekleştirdiği durumlarda “tarafından” eklenebilir.
Örnek:
- “Eser tarafından yazılmak” yerine “Eser tarafından oluşturulmak” daha yaygın bir kullanımdır.
Alternatifler ile Anlamın Değişmesi
“Tarafından” kelimesinin yerine kullanılacak alternatif ifadeler, cümlenin anlamını değiştirebilir. Bu nedenle, metin yazarken anlam kaybı yaşamamak adına hangi bağlamda hangi ifadenin kullanılacağına dikkat edilmesi gereklidir. Eğer bir yazıda kişinin veya kurumun eylemi vurgulanmak isteniyorsa, “tarafından” daha uygun bir tercih olabilir. Ancak daha nesnel bir anlatım isteniyorsa, “yapan kişi”, “gerçekleştirilen” gibi alternatifler kullanılabilir.
Sonuç
“Tarafından” kelimesi, Türkçede yaygın olarak kullanılan bir ifadedir ve genellikle pasif cümlelerde eylemi yapan kişiyi veya kurumu belirtmek amacıyla kullanılır. Bununla birlikte, “tarafından” yerine kullanılabilecek çeşitli alternatifler de mevcuttur. “İle”, “yapan kişi”, “gerçekleştirilen” gibi ifadeler, dilin zenginliğini ve çeşitliliğini gösterir. Her alternatif, kullanıldığı cümlenin anlamını etkileyeceği için doğru tercih yapılmalıdır.